园艺学报 ›› 2024, Vol. 51 ›› Issue (2): 439-452.doi: 10.16420/j.issn.0513-353x.2023-0853
收稿日期:
2023-10-11
修回日期:
2024-01-15
出版日期:
2024-02-25
发布日期:
2024-02-27
通讯作者:
基金资助:
WEI Jianming1, HUANG Xin1, LI Yunzhou1,*(), LIANG Yan2,*(
)
Received:
2023-10-11
Revised:
2024-01-15
Published:
2024-02-25
Online:
2024-02-27
摘要:
番茄褐色皱纹果病毒(tomato brown rugose fruit virus,ToBRFV)为帚状病毒科(Virgaviridae)烟草花叶病毒属(Tobamovirus)RNA病毒,可侵染包括番茄在内的多个科属植物,严重威胁安全生产。ToBRFV 于2014年首次在以色列发现,随后蔓延至多个国家和地区。2021年4月中国将该病毒列为检疫性病毒。本文中对该病毒的基因组结构、寄主范围、发病症状、传播方式、检测方法、寄主抗性以及防御措施等的研究进展进行了归纳总结,以期为防控和抗ToBRFV育种提供参考和借鉴。
韦建明, 黄鑫, 李云洲, 梁燕. 番茄褐色皱纹果病毒(ToBRFV)研究进展[J]. 园艺学报, 2024, 51(2): 439-452.
WEI Jianming, HUANG Xin, LI Yunzhou, LIANG Yan. Tomato Brown Rugose Fruit Virus(ToBRFV)Research Progress[J]. Acta Horticulturae Sinica, 2024, 51(2): 439-452.
图1 ToBRFV的基因组结构(根据Zhang et al.,2022修改) ORF:开放阅读框;Met:甲基转移酶;Hel:RNA解旋酶;RdRp:RNA依赖性RNA聚合酶;MP:移动蛋白;CP:外壳蛋白。
Fig. 1 Genomic organization of the tomato brown rugose fruit virus(ToBRFV) ORF:Open reading frame;Met:Methyltransferase;Hel:RNA helicase;RdRp:RNA-dependent RNA polymerase;MP:Movement Protein;CP:Coat protein.
科 Family | 寄主名称 Name of host | 参考文献 Reference |
---|---|---|
茄科Solanum | 黄花烟草Nicotiana rustica,烟草Nicotiana sylvestris,红花烟草Nicotiana tabacum,本氏烟Niotiana benthamiana,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,底比拟烟草Nicotiana debneyi,烟草Nicotiana glutinosa,拟似烟草Nicotiana megalosipbon,西方烟Nicotiana occidentalis;粘毛烟草Nicotiana glutinosa;迪勃纳氏烟Nicotiana debneyi,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,曼陀罗Datura stramonium;白花曼陀罗Datura metel,碧冬茄Petunia bybrida,苦蘵Physalis angulata,毛酸浆Pbysalis pubescens,辣椒Capsicum annuum,里基茄Solanum sitiens,长刺龙葵Solanum rostratum,醋栗番茄Solanum pimpinellifolium,普通番茄Solanum lycopersicum,秘鲁番茄Solanum peruvianum,潘那利番茄Solanum pennellii,赭黄茄Solanum ochranthum,黑茄Solanum nigrum,小花番茄Solanum neorickii,茄子Solanum melongena,樱桃番茄Solanum lycopersicum var. cerasiforme,胡桃叶茄Solanum juglandifolium,瓦拉斯茄Solanum huaylasense,多毛番茄Solanum habrochaites,加拉帕戈斯番茄Solanum galapagense,银叶茄Solanum elaeagnifolium,多腺番茄Solanum corneliomulleri,克梅留斯基番茄Solanum chmielewskii,智利番茄Solanum chilense,契斯曼尼番茄Solanum cheesmaniae,瓦伊拉斯番茄Solanum huaylasense,多毛番茄Solanum habrochaites,加拉帕戈斯番茄Solanum galapagense,多腺番茄Solanum corneliomulleri,克梅留斯基番茄Solanum chmielewskii,智利番茄Solanum chilense,奥秘番茄Solanum arcanum,矮牵牛Petunia hybrida | Luria et al., |
葫芦科 Cucurbitaceae | 西瓜Citrullus lanatus,西葫芦Citrallus pepo,南瓜Cucurbita moscbata,甜瓜Cucumis melo,刺角瓜Cucumis metulifer,黄瓜Cucumis sativus | Chanda et al., |
菊科Asteraceae | 一点红Emilia sonchifolia,茼蒿Glebionis coronaria,飞蓬Conyza canadensis,蒲公英Taraxacum officinale,小蓬草Erigeron canadensis | Chanda et al., |
苋科Amaranthaceae | 长春花Catbarantbus Roseus,苋色藜Chenopodium amaranticolor,墙生藜Chenopodium murale,藜麦Cbenopodium quinoa,千日红Gomphrena globosa,反枝苋Amaranthus retroflexus | Luria et al., |
酢浆草科Oxalidaceae | 酢浆草Oxalis corniculata | Salem et al., |
锦葵科Malvaceae | 锦葵Mala parvifora,长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
马齿苋科Portulacaceae | 马齿苋Portulaca oleracea | Salem et al., |
婆婆纳科Nyctaginaceae | 叙利亚婆婆纳Veronica syriaca | Salem et al., |
椴科 Fagaceae | 长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
石竹科 Caryophyllaceae | 四叶多荚草Polycarpon tetraphyllum | Cultrona et al., |
旋花科 Convolvulaceae | 田旋花Convolvulus arvensis | Cultrona et al., |
夹竹桃科Apocynaceae | 长春花Catharanthus roseus | Chanda et al., |
藜科Chenopodiaceae | 沿海甜菜Beta vulgaris subsp. maritima,杖藜Chenopodium giganteum,灰菜Chenopodium album | Luria et al., |
茄科Solanum | 黄化烟草Nicotiana rustica,烟草Nicotiana sylvestris,红花烟草Nicotiana tabacum,本氏烟Niotiana benthamiana,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,底比拟烟草Nicotiana debneyi,烟草Nicotiana glutinosa,拟似烟草Nicotiana megalosipbon,白曼陀罗Datura metel,碧冬茄Petunia bybrida,苦蘵Physalis angulata,毛酸浆Pbysalis pubescens | Panno et al., |
葫芦科 Cucurbitaceae | 西瓜Citrullus lanatus,西葫芦Citrallus pepo,南瓜Cucurbita moscbata,甜瓜Cucumis melo,刺角瓜Cucumis metulifer,黄瓜Cucumis sativus | Chanda et al., |
菊科Asteraceae | 一点红Emilia sonchifolia,茼蒿Glebionis coronaria,飞蓬Conyza canadensis,蒲公英Taraxacum officinale | Zhang et al., |
苋科Amaranthaceae | 长春花Catbarantbus Roseus,灰灰菜Cbenopodium album,苋色藜Chenopodium amaranticolor,墙生藜Chenopodium murale,藜麦Cbenopodium quinoa,千日红Gomphrena globosa,反枝苋Amaranthus retroflexus | Zhang et al., |
酢浆草科Oxalidaceae | 酢浆草Oxalis corniculata | Salem et al., |
锦葵科Malvaceae | 锦葵Mala parvifora | Salem et al., |
马齿苋科Portulacaceae | 马齿苋Portulaca oleracea | Salem et al., |
婆婆纳科Nyctaginaceae | 叙利亚婆婆纳Veronica syriaca | Salem et al., |
椴科Fagaceae | 长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
藜科Chenopodiaceae | 根用甜菜Beta vulgaris subsp. | Zhang et al., |
表1 已报道的ToBRFV寄主
Table 1 Host plants reported of tomato brown rugose fruit virus
科 Family | 寄主名称 Name of host | 参考文献 Reference |
---|---|---|
茄科Solanum | 黄花烟草Nicotiana rustica,烟草Nicotiana sylvestris,红花烟草Nicotiana tabacum,本氏烟Niotiana benthamiana,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,底比拟烟草Nicotiana debneyi,烟草Nicotiana glutinosa,拟似烟草Nicotiana megalosipbon,西方烟Nicotiana occidentalis;粘毛烟草Nicotiana glutinosa;迪勃纳氏烟Nicotiana debneyi,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,曼陀罗Datura stramonium;白花曼陀罗Datura metel,碧冬茄Petunia bybrida,苦蘵Physalis angulata,毛酸浆Pbysalis pubescens,辣椒Capsicum annuum,里基茄Solanum sitiens,长刺龙葵Solanum rostratum,醋栗番茄Solanum pimpinellifolium,普通番茄Solanum lycopersicum,秘鲁番茄Solanum peruvianum,潘那利番茄Solanum pennellii,赭黄茄Solanum ochranthum,黑茄Solanum nigrum,小花番茄Solanum neorickii,茄子Solanum melongena,樱桃番茄Solanum lycopersicum var. cerasiforme,胡桃叶茄Solanum juglandifolium,瓦拉斯茄Solanum huaylasense,多毛番茄Solanum habrochaites,加拉帕戈斯番茄Solanum galapagense,银叶茄Solanum elaeagnifolium,多腺番茄Solanum corneliomulleri,克梅留斯基番茄Solanum chmielewskii,智利番茄Solanum chilense,契斯曼尼番茄Solanum cheesmaniae,瓦伊拉斯番茄Solanum huaylasense,多毛番茄Solanum habrochaites,加拉帕戈斯番茄Solanum galapagense,多腺番茄Solanum corneliomulleri,克梅留斯基番茄Solanum chmielewskii,智利番茄Solanum chilense,奥秘番茄Solanum arcanum,矮牵牛Petunia hybrida | Luria et al., |
葫芦科 Cucurbitaceae | 西瓜Citrullus lanatus,西葫芦Citrallus pepo,南瓜Cucurbita moscbata,甜瓜Cucumis melo,刺角瓜Cucumis metulifer,黄瓜Cucumis sativus | Chanda et al., |
菊科Asteraceae | 一点红Emilia sonchifolia,茼蒿Glebionis coronaria,飞蓬Conyza canadensis,蒲公英Taraxacum officinale,小蓬草Erigeron canadensis | Chanda et al., |
苋科Amaranthaceae | 长春花Catbarantbus Roseus,苋色藜Chenopodium amaranticolor,墙生藜Chenopodium murale,藜麦Cbenopodium quinoa,千日红Gomphrena globosa,反枝苋Amaranthus retroflexus | Luria et al., |
酢浆草科Oxalidaceae | 酢浆草Oxalis corniculata | Salem et al., |
锦葵科Malvaceae | 锦葵Mala parvifora,长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
马齿苋科Portulacaceae | 马齿苋Portulaca oleracea | Salem et al., |
婆婆纳科Nyctaginaceae | 叙利亚婆婆纳Veronica syriaca | Salem et al., |
椴科 Fagaceae | 长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
石竹科 Caryophyllaceae | 四叶多荚草Polycarpon tetraphyllum | Cultrona et al., |
旋花科 Convolvulaceae | 田旋花Convolvulus arvensis | Cultrona et al., |
夹竹桃科Apocynaceae | 长春花Catharanthus roseus | Chanda et al., |
藜科Chenopodiaceae | 沿海甜菜Beta vulgaris subsp. maritima,杖藜Chenopodium giganteum,灰菜Chenopodium album | Luria et al., |
茄科Solanum | 黄化烟草Nicotiana rustica,烟草Nicotiana sylvestris,红花烟草Nicotiana tabacum,本氏烟Niotiana benthamiana,克利夫兰烟Nicotiana clevelandii,底比拟烟草Nicotiana debneyi,烟草Nicotiana glutinosa,拟似烟草Nicotiana megalosipbon,白曼陀罗Datura metel,碧冬茄Petunia bybrida,苦蘵Physalis angulata,毛酸浆Pbysalis pubescens | Panno et al., |
葫芦科 Cucurbitaceae | 西瓜Citrullus lanatus,西葫芦Citrallus pepo,南瓜Cucurbita moscbata,甜瓜Cucumis melo,刺角瓜Cucumis metulifer,黄瓜Cucumis sativus | Chanda et al., |
菊科Asteraceae | 一点红Emilia sonchifolia,茼蒿Glebionis coronaria,飞蓬Conyza canadensis,蒲公英Taraxacum officinale | Zhang et al., |
苋科Amaranthaceae | 长春花Catbarantbus Roseus,灰灰菜Cbenopodium album,苋色藜Chenopodium amaranticolor,墙生藜Chenopodium murale,藜麦Cbenopodium quinoa,千日红Gomphrena globosa,反枝苋Amaranthus retroflexus | Zhang et al., |
酢浆草科Oxalidaceae | 酢浆草Oxalis corniculata | Salem et al., |
锦葵科Malvaceae | 锦葵Mala parvifora | Salem et al., |
马齿苋科Portulacaceae | 马齿苋Portulaca oleracea | Salem et al., |
婆婆纳科Nyctaginaceae | 叙利亚婆婆纳Veronica syriaca | Salem et al., |
椴科Fagaceae | 长蒴黄麻Corchorus olitorius | Salem et al., |
藜科Chenopodiaceae | 根用甜菜Beta vulgaris subsp. | Zhang et al., |
[1] |
|
[2] |
|
[3] |
|
[4] |
doi: 10.1007/s42161-019-00240-7 |
[5] |
|
[6] |
|
[7] |
|
[8] |
|
[9] |
|
[10] |
|
[11] |
|
[12] |
|
[13] |
|
[14] |
|
[15] |
|
[16] |
|
[17] |
|
[18] |
|
[19] |
doi: 10.3389/fpls.2014.00307 pmid: 25018765 |
[20] |
|
[21] |
|
[22] |
|
[23] |
|
方远鹏, 李云洲, 岳宁波, 赵志博, 杨再福, 王勇, 龙友华. 2020. 植物RNA干扰抗病毒机制研究进展. 山地农业生物学报, 39 (5):50-56.
|
|
[24] |
doi: 10.11869/j.issn.1000-8551.2023.02.0230 |
方远鹏, 韦建明, 李云洲. 2023. 番茄PLC基因家族鉴定及抗番茄褐色皱果病毒(ToBRFV)防御反应分析. 核农学报, 37 (2):230-240.
doi: 10.11869/j.issn.1000-8551.2023.02.0230 |
|
[25] |
|
[26] |
|
[27] |
|
[28] |
|
[29] |
|
[30] |
|
[31] |
|
[32] |
doi: 10.1146/annurev-phyto-080615-100217 pmid: 27296148 |
[33] |
|
[34] |
|
[35] |
|
[36] |
doi: 10.1094/PHYTO-07-19-0267-IA pmid: 31433273 |
[37] |
|
[38] |
doi: 10.1111/mpp.13227 pmid: 35706371 |
[39] |
|
[40] |
|
李献锋, 于璇, 冯黎霞, 于翠, 丁钿, 徐强, 赵菊鹏, 马骏, 武目涛, 魏霜. 2023. 番茄褐色皱果病毒TaqMan 荧光定量RT-PCR检测方法的建立及应用. 植物保护, 49 (6):185-193.
|
|
[41] |
doi: 10.11869/j.issn.100-8551.2021.09.2027 |
李云洲, 岳宁波, 陈相濡, 李玉龙, 曹贺贺, 闫见敏, 梁燕. 2021. RNA干扰V1和C1提高番茄植株对番茄黄化曲叶病毒(TYLCV)的抗性. 核农学报, 35 (9):2027-2034.
doi: 10.11869/j.issn.100-8551.2021.09.2027 |
|
[42] |
|
[43] |
|
罗文梅, 杨远桥, 孙静娥, 王勇, 任见明. 2023. 基于高通量测序分析高粱紫斑病叶片的微生物组成及多样性. 山地农业生物学报, 42 (2):17-22.
|
|
[44] |
|
[45] |
|
罗丽婷, 蒋君梅, 李向阳, 谢鑫. 2022. 环介导等温扩增(LAMP)技术在果树病毒病检测中的应用. 山地农业生物学报, 41 (5):43-52.
|
|
[46] |
|
[47] |
doi: 10.1007/s11262-018-1539-2 pmid: 29429120 |
[48] |
|
马菲, 白娟, 孙双艳, 冯黎霞, 王刚, 赵明刚. 2022. 世界各国应对番茄褐色皱果病毒跨境传播采取的植物检疫措施分析及启示. 生物安全学报, 31(4):295-299.
|
|
[49] |
|
[50] |
Magaña-Álvarez, A A,
|
[51] |
|
[52] |
|
[53] |
|
[54] |
doi: 10.1128/JVI.00545-06 pmid: 16912296 |
[55] |
|
[56] |
|
[57] |
doi: 10.1111/ppa.13096 |
[58] |
|
[59] |
|
[60] |
|
[61] |
|
[62] |
|
[63] |
|
[64] |
|
[65] |
|
[66] |
doi: 10.1007/s00705-015-2677-7 pmid: 26586328 |
[67] |
|
[68] |
|
[69] |
|
[70] |
doi: 10.1146/annurev-phyto-021622-120703 pmid: 37268006 |
[71] |
doi: 10.1007/s10658-020-02151-1 |
[72] |
|
石钰杰, 马子玥, 杨秀玲, 周雪平. 2022. 警惕番茄褐色皱纹果病毒在我国的传播和危害. 植物保护, 48 (6):42-48.
|
|
[73] |
|
[74] |
|
[75] |
doi: 10.1016/s0968-0004(98)01311-5 pmid: 9868361 |
[76] |
|
[77] |
|
韦建明, 黄鑫, 肖遥, 方思丽, 任志国, 张大龙, 李云洲. 2023a. 接种TYLCV弱毒株对番茄植株对灰霉病和白粉病耐受性的影响. 核农学报, 37 (10):1976-1986.
|
|
[78] |
|
韦建明, 李云洲, 梁燕. 2023b. 嫁接技术提高番茄抗病抗逆性的研究进展. 园艺学报, 50 (9):1997-2014.
|
|
[79] |
|
[80] |
|
[81] |
|
[82] |
|
闫志勇, 牟修岐, 赵梅胜, 马华玉, 耿超, 田延平, 杨武杰, 李向东. 2022. 番茄褐色皱果病毒胶体金免疫试纸条的研制. 植物病理学, 52 (6):976-973.
|
|
[83] |
|
[84] |
|
[85] |
|
郑家瑞, 李云洲. 2022. 植物诱导抗性研究进展. 山地农业生物学报, 41 (2):51-58.
|
[1] | 韩荧, 段颖, 牛一杰, 李衍素, 贺超兴, 孙敏涛, 王君, 李强, 陈双臣, 闫妍. 腐殖酸生物降解地膜提高番茄品质的转录代谢机制研究[J]. 园艺学报, 2024, 51(8): 1758-1772. |
[2] | 龚小雅, 李贤, 周新刚, 吴凤芝. 分蘖洋葱伴生番茄诱导的根际微生物对根结线虫病的影响[J]. 园艺学报, 2024, 51(8): 1913-1926. |
[3] | 杜美霞, 庞淑玮, 董丽婷, 莫凯琴, 候梦圆, 王 帅, 邹修平. 柑橘黄龙病菌与寄主互作的分子机制研究进展[J]. 园艺学报, 2024, 51(7): 1623-1638. |
[4] | 孟思达, 韩磊磊, 相恒佐, 朱美玉, 冯 珍, 叶云珠, 孙美华, 李艳冰, 赵利萍, 谭昌华, 齐明芳, 李天来. 番茄心室数的调控机制研究进展[J]. 园艺学报, 2024, 51(7): 1649-1664. |
[5] | 马星云, 范冰丽, 唐光彩, 贾芝琪, 李营, 薛东齐, 张世文. DXR调控番茄叶绿体发育、花色与果实着色机制初探[J]. 园艺学报, 2024, 51(6): 1241-1255. |
[6] | 张文静, 徐大勇, 吴倩琳, 杨佛, 信丙越, 曾昕, 李峰. 拮抗番茄灰霉病的贝莱斯芽孢杆菌XDY66基因组分析[J]. 园艺学报, 2024, 51(6): 1413-1425. |
[7] | 王永珍, 张剑国, 刘彩虹, 李思蓓, 吕甜甜. 番茄新品种‘圆红212’[J]. 园艺学报, 2024, 51(6): 1435-1436. |
[8] | 刘泽营, 孙帅, 刘志强, 崔霞, 李仁. 番茄尖果脐突变体的生理特性及其候选基因分析[J]. 园艺学报, 2024, 51(5): 982-992. |
[9] | 李品, 甘宁, 陈家伟, 项思翔, 沈静漪, 欧阳波, 卢永恩. 番茄自然群体磷利用效率分析及耐低磷种质筛选[J]. 园艺学报, 2024, 51(5): 993-1004. |
[10] | 杨婷, 席德慧, 夏明, 李佳楠. α-苦瓜素基因提高番茄对烟草花叶病毒抗性的机理研究[J]. 园艺学报, 2024, 51(5): 1126-1136. |
[11] | 胡志峰, 邵景成, 张莉. 番茄新品种‘陇番15号’[J]. 园艺学报, 2024, 51(4): 917-918. |
[12] | 刘根忠, 李方曼, 葛平飞, 陶金宝, 张星雨, 叶志彪, 张余洋. 番茄抗坏血酸含量相关QTL定位及候选基因鉴定[J]. 园艺学报, 2024, 51(2): 219-228. |
[13] | 董舒超, 洪骏, 凌嘉怡, 谢紫欣, 张胜军, 赵丽萍, 宋刘霞, 王银磊, 赵统敏. 番茄抗旱性的全基因组关联分析[J]. 园艺学报, 2024, 51(2): 229-238. |
[14] | 徐琴, 王嘉颖, 张曼楠, 萧志浩, 郑涵楷, 卢永恩, 王涛涛, 张余洋, 张俊红, 叶志彪, 叶杰. 番茄苗期耐盐相关遗传位点鉴定及分子标记开发[J]. 园艺学报, 2024, 51(2): 239-252. |
[15] | 杨亮, 刘欢, 马燕勤, 李菊, 王海娥, 周玉洁, 龙海成, 苗明军, 李志, 常伟. 利用CRISPR/Cas9技术创制高番茄红素番茄新材料[J]. 园艺学报, 2024, 51(2): 253-265. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||
版权所有 © 2012 《园艺学报》编辑部 京ICP备10030308号-2 国际联网备案号 11010802023439
编辑部地址: 北京市海淀区中关村南大街12号中国农业科学院蔬菜花卉研究所 邮编: 100081
电话: 010-82109523 E-Mail: yuanyixuebao@126.com
技术支持:北京玛格泰克科技发展有限公司